Premiera - 23.09.2014. JOHN COLTRANE – saksofonista, kompozytor, innowator nowoczesnego jazzu. Nie próbując utożsamiać się z hard-bopem czy modern-jazzem, wybrał własną drogę jazzowej awangardy. Zmiany, jakich dokonał Coltrane w muzyce jazzowej są nieporównywalne z dotychczasowymi innowacjami Charliego Parkera czy Milesa Davisa, zaś jego Kwartet okazał się jedną z najznakomitszych formacji w historii współczesnej muzyki improwizowanej. Nagrania z lat sześćdziesiątych nie straciły nic ze swej świeżości i stanowią inspirację dla współczesnego, nowoczesnego jazzu. Przez zaledwie siedem lat John Coltrane stworzył muzykę, która stała się podstawą nowoczesnego jazzu. Do dzisiaj wznawiane są nieznane nagrania Coltrane’a, które swym rewolucyjnym zamętem udowadniają, jak ogromną energią naładowany był „moment kreacji” poszczególnych nagrań i kompozycji. Nowe spojrzenie na modern-jazz i dowolne traktowanie dyscypliny jazzowej spotykały się początkowo ze zrozumiałą krytyką. Ostra, momentami wręcz brutalna gra wywoływała z jednej strony ataki krytyków, z drugiej zaś zachwyt entuzjastów jazzowej awangardy. Coltrane nie zapominał o tradycji, nagrywając kompozycje z kanonu jazzu, a nawet bluesa. Albumy „Ballads” czy Gentle Side of John Coltrane” ukazywały awangardowego muzyka w „ułatwionej” wersji nowoczesnego jazzu. Nagrania te brzmią spokojniej i bardziej lirycznie, jakby artysta oddalony był od nerwowych drgań awangardy i hard-bopu. Zupełnie inny charakter miała jedna z najwspanialszych kompozycji w całej historii jazzu: hipnotyczny i żarliwy hymn religijny „A Love Supreme”. Sytuacja społeczna amerykańskich lat sześćdziesiątych sprawiła, że nowatorskie nagrania Coltrane'a zostały potraktowane przez część odbiorców jako awangardowe manifesty murzyńskich ruchów społecznych. Wraz z muzyką rodził się ruch społeczny i artystyczny, który z czasem nabrał cech afro-amerykańskiej manifestacji. Coraz częstsze sięganie przez artystę do kanonu i skojarzeń afrykańskich, duma z afro-amerykańskiego pochodzenia, czy wręcz polityczne manifestowanie pod hasłem „nowego jazzu” stały się atrybutami, które plasowały nagrania Coltrane’a także poza czysto artystycznym obiegiem. John Coltrane wprowadził szereg innowacji o charakterze techniczno-brzmieniowym: po raz pierwszy w historii jazzu używał saksofonu sopranowego, posługiwał się głosem jako tłem dźwiękowym, eksperymentował z muzyką hinduską, niezwykle swobodnie traktował improwizację. Okazał się innowatorem, który wyznaczył drogę rozwoju jazzu na kolejne dekady. © Dionizy Piątkowski autor polskiej Encyklopedii Jazzu